Giriş

Miras yoluyla edinilen taşınmazların, mirasçılar arasında ortaklık oluşturması sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ancak, mirasçılar arasında anlaşmazlıklar yaşanması, taşınmazın kullanımında zorluklar yaşanması veya ekonomik nedenlerle ortaklığın devamının mümkün olmaması gibi durumlarda ortaklığın giderilmesi gerekebilir. Bu makalede, miras yoluyla edinilen bir taşınmazın ortaklığının giderilmesi davası hakkında temel bilgiler ve hukuki süreç detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Miras Ortaklığı ve Giderilme Sebepleri

Miras ortaklığı, bir veya birden fazla kişinin miras yoluyla aynı taşınmaza ortak olma durumudur. Bu halde mirasçılar arasında iştirak (el birliği) halinde mülkiyetten söz edilir. Bu ortaklığın giderilmesi, malların paylaşılması Türk Medeni Kanunu, mirasçılara bu ortaklığı sürdürme zorunluluğu getirmez. Bu ortaklığın giderilmesi, malların paylaşılmasını tüm mirasçıların isteği halinde rizaen paylaşılabilmektedir. Ancak mirasçılardan herhangi biri belirlenen paylaşmayı istemediği takdirde işbu paylaşımı sağlamanın yegane yolu Ortaklığın Giderilmesi Davasıdır. Bu nedenle, mirasçılardan herhangi biri dilediği zaman ortaklığın giderilmesini mahkemeden isteyebilecektir.

Ortaklığın giderilmesi için başvurulabilecek nedenler şunlardır:

• Taşınmazın bölünemez olması: Taşınmazın fiziksel veya ekonomik olarak bölünemez olması durumunda, ortaklığın devamı mümkün olmayabilir.
• Taşınmazın ortaklar arasında kullanılmasında anlaşmazlıklar: Ortaklar arasında taşınmazın kullanımına ilişkin anlaşmazlıklar yaşanması, ortaklığın devamına engel olabilir.
• Taşınmazın bir kısmının bozulması veya yok olması: Taşınmazın bir kısmının bozulması veya yok olması durumunda, ortaklığın payları arasında oransızlık oluşabilir ve bu durum ortaklığın giderilmesine neden olabilir.
• Ortaklardan birinin ekonomik durumu: Ortaklardan birinin ekonomik durumu kötüleşmesi ve taşınmazın bakım masraflarını karşılayamaması durumunda, diğer ortaklar ortaklığın giderilmesini talep edebilir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası

Ortaklığın giderilmesi için yetkili mahkemeye dava açılması gerekir.Yetkili mahkeme, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Dava dilekçesinde, mirasçılar, miras bırakan, miras konusu taşınmaz ve ortaklığın giderilmesi talebi açıkça belirtilmelidir.

Dava sürecinde aşağıdaki hususlar önemlidir:

• Bilirkişi incelemesi: Mahkeme, taşınmazın değeri ve bölünebilirliği konusunda bilirkişi incelemesi isteyebilir.
• Payların tespiti: Mirasçılar arasındaki payların tespiti için gerekli işlemler yapılır.
• Taşınmazın satışına karar verilmesi: Eğer taşınmazın bölünmesi mümkün değilse veya ortaklar arasında anlaşmazlık devam ediyorsa, mahkeme taşınmazın satışına karar verebilir.
• Satış bedelinin paylaştırılması: Satış bedeli, mirasçılar arasında payları oranında paylaştırılır.

Ortaklığın Giderilmesinin Hukuki Sonuçları

Ortaklığın giderilmesi davası sonuçlandığında, miras ortaklığı sona erer ve taşınmazın mülkiyeti, ortaklar arasında payları oranında bölünür veya taşınmaz satılır ve satış bedeli paylaştırılır.

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Avukat tutmak: Miras hukuku karmaşık bir alandır. Bu nedenle, ortaklığın giderilmesi davası açmadan önce bir avukata danışmak önemlidir.
• Dava süreci uzun sürebilir: Dava sürecinin uzun sürmesi olasıdır. Bu nedenle, sabırlı olmak ve avukatınızın talimatlarına uymak gerekir.
• Masraflar: Dava sürecinde çeşitli masraflar (harç, avukatlık ücreti vb.) ortaya çıkabilir. Bu masrafların nasıl karşılanacağı, ortaklık sözleşmesi veya mahkeme kararı ile belirlenir. Kural olarak bu masraflar davacıya ait olmakta, dava sonuçlandığında ise bu masraflar paylar oranında diğer mirasçılardan geri alınmaktadır. 

Muhdesad Kavramı

Muhdesat; kelime anlamı itibarıyla sonradan yapılmış, sonradan meydana gelmiş şeyler anlamına gelmektedir. Hukuk terminolojisinde ise mülkiyeti bir başkasına ait bir arazi üzerinde bulunan bina türü yapılar ile ağaç, bağ gibi bitkilere muhdesat denir. Muhdesat, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilir.

22.12.1995 tarihli ve 1/3 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı üzere, Eşya Hukukunda “muhdesat” kavramından bir arazi üzerindeki arz malikinden başkasına veya bir paydaşa ait yapı ve tesisler ile bağ ve bahçe şeklinde dikilen ağaçları anlamak gerekir. Bir kişi lehine muhdesatın tespitine ve bunun kütüğün beyanlar hanesine yazılmasına 3402 Sayılı Kadastro Kanunu’nun 19/2 maddesi olanak sağlamaktadır. Gerçekten, anılan hüküm uyarınca, “… Taşınmaz mal üzerinde malikinden başka bir kimseye veya paydaşlarından birine ait muhdesat mevcut ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanağın ve kütüğün beyanlar hanesinde gösterilir. (Aynı yönde Y.14.HD T. 28.6.2011 E. 2011/5247 K. 2011/8476)

Taşınmazların paylaşımından önce birtakım mirasçılar, taşınmazı ekip biçmiş veya üzerine taşınmaz inşa etmiş olabilir. Bu durumda müktesadın varlığından söz edilecektir. Dava süresince hissseler hesaplanırken bu müktesadların sahiplerinin paylarına ayrıca bu eşyaların bedelleri de eklenecektir. 

Sonuç

Miras yoluyla edinilen taşınmazların ortaklığı, mirasçılar arasında anlaşmazlıklara neden olabilir. Ortaklığın giderilmesi davası, bu tür anlaşmazlıkların çözümünde etkili bir yöntemdir. Ancak, bu sürecin hukuki ve ekonomik sonuçları olabileceği için, uzman bir avukattan destek almak önemlidir.

Not: Bu makale, genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Her bir miras davası farklılık gösterebileceğinden, durumunuza özel hukuki tavsiye almak için bir avukata danışmanız önerilir.

Av. Ali TOPÇU